Rozwijanie umiejętności łączenia przyczyny ze skutkiem to bardzo ważna umiejętność, która ma swoje przełożenie w szeregu czynności poznawczych. Najważniejszą z nich jest umiejętność określania kolejności wykonywanych czynności w osiągnięciu celu, podczas aktywności dnia codziennego, takich jak czynności higieniczno-porządkowe, samoobsługowe czy zabawy. Uczymy dziecko tego, że każde działanie ma swój skutek, oraz aby coś osiągnąć musimy podjąć określoną aktywność.
Myślenie przyczynowo- skutkowe jest ściśle związane z takimi czynnościami jak: kategoryzacja, wykluczenie ze zboru, porównanie dwóch lub więcej elementów ze sobą, oraz wnioskowanie przez analogię.
Rozwój myślenia przyczynowo-skutkowego ma swoje przełożenie w skuteczności planowania własnych działań, zdolności przewidywania skutków podejmowanych aktywności, jak również modyfikacji własnych zachowań celem uniknięcia błędów.
To również środek do poznawania podstawowych cech jakościowych przedmiotów i zjawisk (takich jak kolor, kształt, objętość) co umożliwia porównywanie, klasyfikowanie, wykluczanie ze zbioru czy analogię.
Ćwiczenia myślenia przyczynowo-skutkowego również wpływają na rozwój ciekawości poznawczej i kreatywność w działaniu.
Jak możemy zauważyć, umiejętność ta niesie ze sobą same plusy, a sposobów jej rozwijania jest naprawdę dużo i jedynym ograniczeniem jest nasza wyobraźnia.
Dziś mam propozycję dostosowania materiału, który jest powszechnie dostępny w księgarniach. Mowa o 3-elementowych historyjkach obrazkowych wydawnictwa harmonia.
Przedstawione w materiale historyjki są proste i bardzo często dostępne poznawczo dla dziecka przez związek z jego najbliższym otoczeniem społecznym.
Jak dostosować materiał?
WYBÓR
Przede wszystkim wybieram historyjki, które dziecko może znać, lub wiem że jest w stanie poznać na bazie własnych doświadczeń.
OPIS
Następnie każdą historyjkę opisuję za pomocą jednej charakterystycznej dla każdej aktywności czynności.
Często bywa tak, że ilustracja sama w sobie może być za bardzo skomplikowana dla dziecka, więc symbole mogą okazać się dużym wsparciem w rozumieniu i odczytaniu treści obrazka, ponieważ jednoznacznie wskazują o jaką czynność nam chodzi.
KOLEJNOŚĆ
Następnie bardzo ważnym elementem w ustalaniu chronologii wydarzeń jest kolejność następujących po sobie czynności.
Musi być ona zaznaczona, najlepiej numerycznie z jasnym określeniem miejsca, w którym dziecko ma umieścić dany obrazek. Pozwala mu to łatwiej odnaleźć się w miejscu i przestrzeni wykonania zadania.
Można wykorzystać kieszonki dołączone do materiału lub samemu wykonać okienka na ilustracje.
Jak ćwiczyć z materiałem?
Każdy terapeuta, nauczyciel wykonuje ćwiczenie według własnych zasad, ja zaprezentuję sposób, który w przypadku moich podopiecznych okazał się bardzo skuteczny, może komuś również pomoże:)
ETYKIETOWANIE
Na początku określamy znaczenie każdego obrazka dopasowując do niego odpowiedni symbol (w moim przypadku znaki graficzne z programu Boardmaker). Tutaj kolejność nie ma znaczenia, a nawet lepiej aby nie była zachowana. W zależności od możliwości dziecka, etykietuję ja, lub dziecko.
WAŻNE! Powstrzymuję się od zbyt szczegółowego opisu obrazka, skupiam się na nazwaniu konkretnej czynności, aby ułatwić dziecku wyłonienie jej z tła. Na tym etapie nie pytam dziecka kto śpi? co ma? Zależy mi na nazwaniu czynności
KOLEJNOŚĆ
Kiedy potrafimy już połączyć symbol z obrazkiem, możemy przejść do ustalenia kolejności.
W zależności od możliwości dziecka kolejność ustalam ja lub zaczynam od pierwszego zdjęcia, a następnie proszę o dołożenie kolejnego. Lub sama układam obrazki w kolejności (tutaj już mogę pokusić się o bardziej szczegółowy opis każdej ilustracji z podkreśleniem kluczowej czynności)
Wprowadzam pojęcia: NAJPIERW-POTEM
WAŻNE! Robię jedną czynność w jednym czasie. To znaczy jeżeli układam obrazki w kolejności, to symbole zostawiam na później.
ODCZYTUJĘ
Kolejność może być ustalana pionowo lub poziomo. Ja zaczynam od pionowej, następnie przechodzę do poziomu i ustalając kolejność odczytujemy po kolei każdy symbol budując proste zdanie np. dziewczynka je.
Dodatkowo możemy układać historyjkę w nieprawidłowej kolejności i pytać dziecko „Co jest nie tak?”
UKŁADAM HISTORIĘ
Końcowym etapem jest ułożenie historyjki przez dziecko w wyznaczonych okienkach, numerach. W tym miejscu możemy zapytać: Mama czyta bajkę, co dziewczynka robi później? Lub dziewczynka śpi. Co robiła wcześniej? Dziecko odpowiada wspierając się symbolami.
Jeżeli zainteresował Was materiał, proszę o informację pod postem, będzie to dla mnie wskazówka, czy tworzyć podobne posty. Poniżej przesyłam link do symboli, które stworzyłam do tej pomocy. Symbole można wykorzystywać również samodzielnie bez pomocy dydaktycznej.
Zapraszam do dzielenia się opiniami na temat wykorzystanych materiałów w komentarzach pod postem oraz śledzenia najnowszych wpisów na fb i instagram. Jeżeli masz jakieś propozycje lub pomysły, śmiało napisz mi o nich, a postaram się je wykorzystać w kolejnych materiałach
Poznajemy dni tygodnia z Muchą Jana Brzechwy
„Z kąpieli każdy korzysta, a mucha chciała być czysta(…)” czyli kilka słów o tym, jak tworzyć materiał do czytania uczestniczącego, który zaangażuje na różne sposoby
Poznajemy dni tygodnia
TYDZIEŃ Rozwijanie znajomości dni tygodnia to niełatwa umiejętność. Najlepiej rozwijać ją w odniesieniu do rymowanego tekstu lub piosenki. W tym materiale przedstawię ilustracje graficzne zaprojektowane
Poznajemy Kalendarz
Rozwijanie orientacji w czasie i przestrzeni to bardzo ważna umiejętność, jednakże często bardzo trudna do opanowania przez dzieci ze złożonymi trudnościami rozwojowymi. Wynika to z
Jak świerk choinką się stał
Jak to się stało, że świerk zamienił się w czarodziejskie drzewko, które nazywamy choinką? Czy każde drzewko może zostać choinką? Na te i inne pytania
Aktywności z jesiennych liści
Jesień to magiczny okres, który obfituje w bogactwo naturalnych skarbów. To doskonały czas, aby czerpać z tych darów natury i wykorzystać je do twórczych zajęć
„Kochane ZOO”
„Kochane ZOO” to kolejna moja propozycja książki do czytania typu handmade. Czytanie jest istotnym elementem rozwoju umiejętności poznawczych dziecka. Wpływa nie tylko na rozwój wyobraźni
